hakkımızda

Close up / Koffi Kwahulé / Hokuscorpus 2022
ARAMIZDA
Koffi Kwahulé’nin 2020’de tek erkek oyuncu için yazdığı Close up metni öncelikle yapısal açıdan yazarın kendine has biçimi dolayısıyla başka bir anlatım, bakış ve biçim öneriyor. İnsanın yaradılışından bu yana erkeğin temsil ettiği bütün arketiplere yakın plan yapıyor. Daha derine inmek istiyor. Bunu, daha önce oyunlarında ve romanında da kullandığı, yazıldığına göre insanların yoldan çıktığını, artık lağımda yaşadıklarını anlatmak için bir sene bok içinde yaşamını sürdüren peygamber Ezekiel’in isimini verdiği bir katil, tecavüzcü, pedofil ve nekrofil aracılığıyla gerçekleştiriyor. Ezekiel bir nevi sanatçı ve artık tecavüzlerle geçen yıllarda taslağını hazırladığı o baş yapıtını yaratmak istiyor. En büyük dileği de hikayesini, hiçbir telif ücreti kabul etmeden, sadece “anlatmak adına, bir şey kanıtlamak, kendisini savunmak için değil”, Hollywood ile paylaşarak, “ Anne, kedi, baba, köpek, çocuklar, kırmızı balık”ın ekran karşısına geçip izleyebileceği bir aile filmi çekilmesini sağlamak. O sıradan biri, aramızda, bizimle aynı kırmızı ışıkta bekliyor, aynı meyhanelere gidiyor, aynı cenazelerde ağlıyor, aynı tap dansı kurslarına gidiyor.
Kadının öldükten (öldürüldükten) sonra bile bozulmaya çalışılan bedeni sahnede, aynı anda bir canavar, katil, iyi eğitimli bir oğul, kurban, sanatçı, peygamber olan bir erkek tarafından, sadece dil ile ele alınıyor. Dilde kabul ettiğimiz ve normalleştirdiğimiz kadının erkek tarafından bozulan bedeni, imajı, yeri kaçacak hiçbir yer bırakmadan irdeleniyor. Cesaretli tınılara gitmekten çekinmeyen, her paragrafın başka bir sese dönüştüğü “klasik jazz” metni olarak Close up, erkeğin, erkekliğin, erkek egemen sistemin kara deliğine giriyor. Kadının bu savaştaki yerini, neye inandığını/inandırıldığını, fantezilerimizdeki yerini, erkek beyinindeki varlığını sorguluyor.
Ezgi Coşkun

BÜLENT AYYILDIZ

Bir seri katilin psikolojisini günümüz dünyası ile harmanlayan çok katmanlı bir oyun ile karşı karşıyayız. İnsanlık tarihi kadar eski bir olgu olan cinayetin, çağdaş dünyadaki yerine ilişkin bir sorgulama sunuyor izleyenlere Koffi Kwahulé.

Birbiri içerisine geçen olaylar, mekanlar ve kişiler, yalın bir anlatımla seyirciyi etki altına alıyor. Bir an için gerilim, korku, belirsizlik, şüphe ve tekinsizlik insanı sarmalarken, bir sonraki anda merak duygusu tüm sahneyi ele geçiriyor.

Bir seri katilin, cinayet serisini sadece bir bireyin hikayesi olduğuna değil, tüm bir insanlığın yozlaşmasının hikayesi olduğuna tanık oluyoruz. Suçun, suçlunun, bireyselin ötesine geçmesi ve tüm toplumu işaret eden, insanlığın kimi zaman hastalıklı kimi zaman takıntılı kimi zaman ise tekinsiz davranışlarının altını çiziyor bu oyun. Belki de her ana her varlığa her mekana hükmeden tekinsizliktir insanı meydana getiren. Kim bilir?

ECE YASSITEPE AYYILDIZ

CLOSE UP

Koffi Kwahulé benim severek çalıştığım Frankofon yazarlardan bir tanesi. Ezgi’nin bana metni ilk gönderdiği zamanı hatırlıyorum. Tıpkı bir origami gibi açılan hikayenin aslında Koffi’nin her zaman yaptığı metod olduğu nasıl aklıma gelmedi diye düşünüyorum. Ama gerçekten kendi aramızda da konuştuğumuz gibi, Koffi bu 😊 Ne yapacağı az çok kestirilen bir yazar, ama her oyunu sürprizlerle dolu. Sıkışmışlık hissi, takip edilme hissi, korku hissi egemen burada. Başkahramanımız, belki bir psikopat-hayır belki de değil kendisine göre-sadece keyfi olarak yaptığını söylediği bazı şeyler var. İnsanların hassas noktaları var, nefrete dönüşen hassas duyguları… Elbette birileri birilerinin kurbanı oluyor bu hayatta. İşte bunun örneklerinden birini görüyoruz Koffi’nin oyununda. 

Bir yandan, provada kahramanın rolünde Ulaş Akşit ile göz göze geldiğimiz an, işte tam « O » dedim. Bakışlarıyla etrafa korku saçan, « acaba bana bir şey mi diyecek ? » dedikten sonra bir an göz temasınızı yitirmek istediğiniz kişi nerelerde yaşıyor dersiniz ! Üst komşunuz mu, yoksa otobüste yanınıza oturan kişi mi ? Ya da belki gece karanlığında eve koşar adımlarla gitmeniz gerektiğini ( !) hatırlatan bu bakışlar olabilir mi ?  

Close-up, oyunun adından da anlaşıldığı üzere bir yakın çekim, bir bakış, bir bakışma, iki çift göz hatırlama, korku, kaçma isteği, acıma, çaresizlik, nefret hisleri uyandırıyor. Duygu yoğunluğunun yanı sıra, oyunun her ilerleyen dakikasında Koffi’nin daha da şaşırtıcı olması belki de oyunun dinamiğini oluşturuyor.

Çok keyifli bir oyunun parçası olmanın mutluluğu var bende, keşke daha çok bir arada olabilseydim dediğim çok güzel bir ekip var güzel kalpli insanlardan oluşan… O zaman nicelerine diyorum 😊 Ve elbette alkışı bol olsun 😊

Hande Cedimoğlu

Koffi Kwahule ‘yi Ezgi (Coşkun)’ nin farklı dönemlerde yaptığı çevirileri üzerinden bir araya gelmiş ‘insanlar ve şeyler’ sayesinde tanıdım. Önceleri genel izleyici, amatör oyuncu ve gündelik düşünür sıfatlarımla… Şimdi ise Close Up ‘ın sahne tasarımcısı sıfatının bende tetiklediği ‘ekstra duygusal uygulamacı’ halimle…

Koffi, bu oyunla bana, kuram-zaman-mekan girdaplarının içinde her an yeniden yaratımı yeniden ölümü hatırlatan yüzleşmeler yaşattı. Ben, her şey (canavar, katil, tecavüzcü, oğul, kurban, sanatçı, peygamber) olan tam bir erkek ben; erkek tarafından öldürülen, öldükten sonra bile bedeni, konumu hep yeniden bozulan kadın ben, bir şey kanıtlamak, kendisini savunmak için değil sadece anlatmak adına’ bir başyapıt yapacağına inanmış, varlığını buna adamış sanatçı ben, Hollywood ben, göç ben, öteki ben, Ezekiel ben… 

Tasarım sürecinin başında -ilahi bir zamanlamayla- gittiğim Mardin’de dolayısıyla Dara Antik Kenti’nde iz sürmeye başladım. Üzerimdeki -hala devam- etkisini yazdığım blog yazımı burada da paylaşmak istedim. Tabii ki ‘sadece anlatmak adına’ ... Teşekkür ederim. 

‘Ezekiel, Close Up** oyununun tek kahramanı(?!), şahane bir erkek. Onuruna düzenleyeceğim ‘ışık-dekor-hareket’ partisi için kendisiyle antik kentte buluşuyor olmamıza hala inanamıyorum. Güneş tepede beni emcüklerken, daha adını ‘Büyük Galeri Mezar’ tabelasında gördüğüm anda, içim kamaşıyor. ‘Kaya nekropol alanında, boyutları, planı ve iç düzenlemesiyle en dikkat çekici yapı, tamamen ama kayaya oyularak düzenlenmiş olan’ falan filan, falan filan… ‘anıtsal girişin alınlığında bitkisel süslemeler ile birlikte dinsel sahneler işlenmiştir. Kutsal kitaplarda ‘ruhlara nefes verilmesi ve yeniden dirilişinin’ canlandırıldığı Ezekiel…’ İşte o.. En beylik cümlelerde aradığım, en sevdiğim... Yoksa uzun zamandır erkeksiz olmamla hiçbir alakası yok.

Bir turist kafilesine dahil oluyorum. Hiç yapmayacağım şeyleri bana yaptırıyor. Birlikte mezarları geziyoruz. Yüksek tondan, inanmış, net anlatımıyla rehber beni daha da gaza getiriyor. Onun sesi asla böyle değil ama refleks olarak ses kayıtları alıyorum. Söylediklerini, 528 HZ formatında DNA’ma işletmekten başka aklıma bir şey gelmiyor. Ait olmadığı kafilesi ile çıkışta fotoğraf çektirmek durumunda kalıyor. Böylesi durumlar için yaratılmış. Tek ‘tap’ le Güneş ve bulutlar, en uygun açılarında hazır bekliyorlar. 3-2-1.. Ezekiel! 

Sonra, adlarını ve konumlarını hatırlamadığım, ‘deep throat’ iki sarnıca iniyoruz. Doğal ışık hüzmelerinde sevişiyoruz. Yapay olanlarında, o kendini okşuyor, ben izliyorum. Birileri varmış, yokmuş umurumuzda değil. (Tabii ki benim umrumda. Mesleki deformasyon. Oyuncuyu, dekorun oyuncuya ve oyunu sunacağımız mekanlara entegrasyonunu, demonte olacağı ama öyle durmayacağını, falan… Hepsini düşünüyorum. Oyuncu-izleyici-katılımcı iletişimini vs) Kafayı biraz boşaltır gibi oluyorum, boşlukta dans ediyoruz. Yok, edemiyoruz. Benim aklım, sonraki hafta gireceğim sınav konularında. Boş mekan, ‘boş/serbest zaman yönetimi’ vb kendimi daha fazla zorlamadan, kendimi soktuğum yerden çıkıyorum. Ezekiel da ortadan kayboluyor. 

Zemzem’e, görüşmelerini yapacağı köye eşlik etmenden önce ağaç dibi bir kahvede dinleniyorum. Menengiç style, yeniden doğuş hikayemi burada yazıyorum: 

Günün ilk ışıklarının üzerimdeki ağırlığıyla, uyanıyorum. Hep doğmaya adanmış varlığına ve onun gibilere, yattığım yerden çapaklı bir hareket çekiyorum. Ona inat doğrulmadan, kombinimi seçmek üzere, sürüne sürüne cehennemin dibine iniyorum. 

En güzel bayram kıyafetim, sevinç giysim… Hepsi uğursuz. Hepsini, itinayla yakıyorum. Dumanı ile en güzel yerlerimi parlatıyorum. Çatal dilimi önce pullu göbeğimde gezdiriyorum. Derinlerde çilek, patates ve kanın ayırdına varabilecek kadar seviyorum, kendimi. Şevkle seyrediyorum. Öyle tatlı gülüyorum ki, her yerde bu gülüşü arayacağım. Gözü olanın gözünü, çıngırağı olanın sözünü söküp, en güzel yerlerime uğur yapıyorum. Son bir dokunuşla, dilek dilemek için okşadığım saçlarımı, yoluyorum. Göz kapaklarım inim inim senfoni ama tek bir yaş akmıyor. Sürteceğim bu koca şehre kendimi göstermeye hazırım. Şov başlar!

Gördüğüm ilk kişinin ayaklarına kapanıyorum. Açık buğday, yarı çıplak bedeni, güneşle kapışıyor. Omuzlarına atlıyorum, kollarından kavrıyorum. Karşı koymaya çalışıyor. Bayılıyorum. O benim! Üzerine uzanıyorum. Şeklini alıyorum. Üzerinde dalgalanıyorum. Biraz sakinliyor. Kulak memesinden ensesine, omuz başlarından kürek kemiklerinin vadisine her noktasını öpüyorum. Her bir benine, izimi bırakıyorum. İzleri takip edip kuyruk sokumuna geldiğimde, hafifçe inliyor. Sert tepeliklerinde geziniyorum, hareketleniyor. Kaburgasının çeperlerine çarpan hayvanların kıvranışlarıyla coşuyorum. Her kıvrımının müziğiyle, her an, biraz daha onun olmaya dalıyorum. İnleyen nefesini içime çektikçe, çekiyorum ve en sonunda onu, nefessiz bırakıyorum. En derinde.. Ben, yüreğim vurgun yemiş, yüzeye çıkıyorum. Bu halimden nemalanmak isteyenler başıma üşüşüyor. 

‘Kimsem yok‘, diyorum. 'Sen, yalnız bıraktıklarını hatırla’, diyor ilki. ‘Bana iftira ediyorlar’, diyorum. ‘Sen, iftira ettiklerini hatırla‘, diyor ikincisi. ‘Beni eziyorlar', diyorum. ‘Sen ezdiklerini hatırla’, diyor üçüncüsü. ‘Bu şehir bana düşman’, diyorum. ‘Sen, düşman olduklarını hatırla’, diyor üçüncüsü. ‘Bu benim işim değil’, diyorum. ‘Sen, zaman ayırmaya değer gördüklerini hatırla’, diyor beşincisi. Altıncısı, ‘hayatının boşa akıp gitmesini zevkle izleyeceğim.’ diyor. ‘Böyle bir hayatı istemiş olamam.’ diyorum. ‘Sen, sende olmayanı isteyemezsin. Sen tüm bildiklerin ve bilmediklerinle ivme alıp, şifa verirsin. Hatırla’, diyor yedincisi.

Güneş çoktan gitmiş. Karanlıkta ateşkes. Her bir parçam bu pis yedilinin ağzına layık. Onlar, hatırladıklarımı katık edip, beni yemeğe hazırlanırken, ben son bir hamle ile onları ve kendimi bir avazda yutuyorum. Pırıl pırıl tek bir damla yaşla, zirvedeyim. Şov biter!

Gecenin ışıklarıyla, yalnızlığımı yavaş yavaş sindiriyorum. Her gün kıyametimden yeniden doğuyorum. Bu benim, en kusursuz suçum.  

BİR SERİ KATİLİN ZİHNİNE YAKIN PLAN: CLOSE UP

Alper Büyükbudak

Koffi Kwahulé’nin 2020 yılında kaleme aldığı, 2021 yılında Éditions Théâtrales tarafından yayımlanan tek kişilik oyunu Close up, yazarın caz müziğinin ruhunu temel alan kendine has anlatım biçimini geliştirerek sürdürdüğü bir oyun. Kendini Ezekiel olarak adlandıran bir seri katil, pedofil ve nekrofil üzerine inşa edilen bu tek kişilik oyun, Ezekiel karakteri üzerinden temsil edilen erkeklik kavramını ve erkek egemen düşünce yapısını sorgulamaya açar. Erkekliğin temsil ettiği tüm arketipleri gözler önüne seren Close up, adından da anlaşılacağı üzere bu arketipler üzerinden erkekliği, erkek egemen bir zihin yapısında kadının nasıl algılandığını ve nasıl bir yere sahip olduğunu yakın planda incelemektedir. Yazarın paralel kurgu tekniğinden de faydalanarak kaleme aldığı oyunda izleyici, şiddetinin kaynağını çocukluğunda arayan Ezekiel karakterinin zihninde ve anılarında çıktığı yolculukta vahşetini sanat olarak tanımlayan bu seri katilin insan kaçırmadan tecavüze, cinayetten ölü seviciliğe kadar faili olduğu birçok rahatsız edici olaya tanıklık eder.

Oyunda cinayetlerine ara verdiği üç yılın ardından yeniden harekete geçen Ezekiel’in son kurbanı olan Little girl için kendini cinayete hazırladığı sürece tanıklık ederiz. Bu süreç bizlere bir seri katilin zihnine yakından bakma fırsatı verir. Ezekiel’in zihninde ve anılarında çıktığımız bu yolculuk, Kwahulé’nin ustalığıyla insanlık tarihinde anlatılan ilk katile, Kâbil’e kadar uzanır. Olayların ve olguların toplumsal izdüşümlerini ustalıkla işleyen bir yazar olan Kwahulé, Ezekiel karakteri üzerinden modern toplumların barındırdığı şiddeti, ürettiği failleri ve bireyleri şiddetten koruyacağı vaadiyle insanlık tarihinde kendine yer bulan bu “büyük kapatılmanın” kalbindeki çürümeyi gözler önüne serer.